Łożysko toczne to element stosowany do budowy maszyn. Choć jest stosunkowo nieduży, spełnia bardzo ważne zadanie w różnego rodzaju urządzeniach. Łożyska toczne zbudowane są z trzech części: pierścienia wewnętrznego i zewnętrznego oraz elementów tocznych. Te ostatnie zlokalizowane są między pierścieniami i stykają się z ich bieżniami. Za sprawą takiej konstrukcji pierścienie mogą swobodnie obracać się względem siebie. Warto także wspomnieć, że niektóre modele łożysk tocznych posiadają dodatkowo uszczelnienia i koszyki, które odpowiadają za utrzymanie elementów tocznych w odpowiednim oddaleniu.
Zastosowanie łożysk tocznych
Łożysko toczne to tylko jeden z wielu rodzajów łożysk. Ogólnie łożyska stanowią bardzo istotną część maszyn. Gdyby nie one, w mechanizmach często powstawałyby awarie, dochodziłoby do szybkiego zużycia poszczególnych elementów, a także sprzęty pracowałyby głośniej i zużywałyby przy tym znacznie więcej energii. Jeśli podczas montażu dostępny były jedynie wał i oprawa, a wał zostałby zainstalowany w oprawie bez łożyska, te elementy ocierałyby się o siebie, a tarcie prowadziłoby do ich szybkiego zużycia, co znacząco przyspieszałoby konieczność wymiany. Warto także pamiętać, że otwór, który znajduje się w oprawie zwiększa się, a część wału zwęża, co oznacza, że wał w oprawie bez łożyska mógłby po prostu wypaść.
W przypadku gdy w oprawie zamontowane zostanie łożysko, praca układu będzie przede wszystkim znacznie cichsza. Co więcej, nie będzie tak narażona na zużywanie się, ponieważ wał oraz oprawa nie będą się ścierały. Dzięki łożyskom tarcie jest znacznie mniejsze, co w konsekwencji obniża poziom zużytej energii podczas pracy. Zastosowanie łożysk to – jak widać – same plusy, dlatego zdecydowanie warto w nie inwestować.
Budowa łożyska tocznego
Łożyska toczne mają dosyć prostą budowę. Składają się z dwóch pierścieni, a także elementów tocznych. Wśród części, z których zbudowane są łożyska toczne, często występują także koszyki, które mają za zadanie utrzymać elementy toczne w odpowiedniej odległości względem siebie. Oprócz tego niektóre modele mogą posiadać uszczelnienia zapobiegające przed ubrudzeniem wnętrza łożysk i chroniące przed wydostaniem się środka smarnego na zewnątrz.
Pierścienie łożyska tocznego to pierścień wewnętrzny oraz pierścień zewnętrzny. Ten pierwszy umieszczany jest w oprawie lub innej obudowie, a drugi zlokalizowany jest na wale. Na pierścieniach znajduje się zaś bieżnia główna i bieżnia pomocnicza. Pierwsza z nich przenosi obciążenia główne, a druga – pozostałe. Warto również pamiętać, że pomiędzy bieżniami zamontowane są części toczne o różnych kształtach, które zmniejszają tarcie, które powstaje podczas pracy łożyska.
Ogromny wybór łożysk w tym wysokoobrotowe, rolki, tuleje ślizgowe znajdziesz w sklepie EBMiA.pl pod adresem: https://www.ebmia.pl/140-lozyska-rolki-tuleje-slizgowe
Rodzaje łożysk tocznych
Najpopularniejszy podział łożysk tocznych to ten ze względu na rodzaj posiadanych elementów tocznych. Stąd można wyróżnić:
Łożyska kulkowe – najczęściej używane łożyska toczne, które wyróżniają się uniwersalnym zastosowaniem. Wykorzystywane są w niemal wszystkich dziedzinach przemysłu.
Łożyska baryłkowe – stosowane są zwykle przy znacznych obciążeniach i dużych wałach.
Łożyska igiełkowe – wykorzystywane są do przenoszenia obciążeń promieniowych. Doskonale sprawdzą się przy ciągłej pracy nawet przy bardzo dużych prędkościach.
Łożyska stożkowe – używa się ich do przenoszenia dużych obciążeń promieniowych, a także osiowych.
Łożyska walcowe – sprawdzają się do przenoszenia obciążeń osiowych. Świetnie radzą sobie z wysokimi prędkościami obrotowymi.
Łożyska toczne podział
Przedstawiona powyżej klasyfikacja łożysk tocznych nie jest jedyną, z jaką mamy styczność na co dzień. Różni producenci w inny sposób kategoryzują swoje produkty, dlatego poniżej postanowiliśmy przedstawić podział łożysk tocznych ze względu na rodzaj posiadanych elementów tocznych.
Wyróżnia się zatem:
Łożyska zwykłe – ich pierścienie się nie wychylają.
Łożyska wahliwe – w ich przypadku oś obrotu dopasowuje się do osi obrotu danego wała. Zwykle używane są wtedy, kiedy łożysko ma styczność z obciążeniami złożonymi.
Łożyska samonastawne – dostępne są zwykle wraz z oprawami. Nie są wyczulone na błędy, które wynikają z współosiowości.
Przedstawione powyżej łożyska dostępne są w trzech opcjach: jednorzędowej, dwurzędowej, a także wielorzędowej. Pierwszy z nich jest tym najpopularniejszym, a ostatni wielu fachowców ceni za świetną trwałość. Stosowany jest on w miejscach, gdzie łożysko nastawne podlega dużym obciążeniom. Warto pamiętać, że zwykle ten wariant robiony jest na zamówienie.
Istnieje jeszcze jedna klasyfikacja łożysk tocznych, która uwzględnia kierunek sił kąta działania. W tym przypadku wyróżnia się łożyska poprzeczne, czyli promieniowe, łożyska wzdłużne, czyli osiowe oraz łożyska poprzeczno-wzdłużne, czyli skośne. Te pierwsze służą do przenoszenia sił poprzecznych, a w przypadku drugich siły wzdłużne działają na łożysko wzdłuż obrotu osi. Jeśli zaś chodzi o trzeci wariant, używany jest wtedy, gdy siły poprzeczne i wzdłużne występują na tym samym poziomie.
Łożyska toczne są naprawdę bardzo popularne. Mają niezwykle szerokie zastosowanie, a do tego są funkcjonalne i efektywne. Wyróżniają się także znakomitą wytrzymałością oraz trwałością. Wystarczy o nie dbać i regularnie sprawdzać oraz smarować, a z pewnością posłużą nam przez długi czas.
Awarie łożysk tocznych – co należy o nich wiedzieć?
Zdarza się, że łożyska toczne ulegają awariom. Najczęściej wynika to z nieodpowiedniego montażu, który w krótkim czasie może doprowadzić do uszkodzenia łożyska. Innym powodem może być zatarcie wynikające ze zbyt intensywnej eksploatacji, a także korozja pojawiająca się na bieżni i częściach tocznych czy dobór niewłaściwego rodzaju łożyska lub za duże obciążenie.
Co jest najczęstszą przyczyną awarii łożysk tocznych?
Awaria łożyska tocznego może mieć różne podłoże. Przede wszystkim, aby jej uniknąć, warto systematycznie smarować i konserwować łożysko, co na pewno obniży ryzyko powstawania uszkodzeń. Nie bez znaczenia pozostaje także odpowiedni montaż łożyska tocznego, o czym wspominaliśmy powyżej. Co istotne, w miejscu, gdzie używane jest łożysko, temperatura nie powinna być wyższa niż 70°C. Może się jednak zdarzyć, że pomimo przestrzegania wskazanych powyżej zaleceń, łożysko zaczyna piszczeć, szumieć lub stukać. W takim wypadku należy jak najszybciej sprawdzić, czy nie ma ono luzu lub zbyt dużego obciążenia.
To jeszcze nie wszystkie potencjalne przyczyny awarii łożysk tocznych. Jakie jeszcze można wyróżnić?
Za duży nacisk na łożysko toczne
Jedną z przyczyn awarii łożysk tocznych jest zbyt duży nacisk kładziony na łożysko. W przypadku, gdy będzie ono wciśnięte w całą konstrukcję, części toczne zaczną działać na bieżnię również wtedy, kiedy będą w stanie spoczynku. Niestety, wgniecenia w łożysku często są także spowodowane przepływem prądu, w momencie gdy łożysko toczne jest elementem obwodu zamkniętego.
Wady w konstrukcji łożyska tocznego
Niektóre łożyska toczne mogą mieć po prostu wady powstałe na etapie produkcji. Jeśli łożysko nie powstało w 100% w zgodzie z przygotowanym wcześniej projektem, nie będzie możliwe jego prawidłowe zamontowanie. By wszystko działało tak, jak należy, konieczne jest, żeby wszystkie elementy były na odpowiednich miejscach. Jeśli tak się nie stanie, pierścienie zaczną pękać, co w krótkim czasie doprowadzi do wypaczenia bieżni.
Źle zamontowane łożysko toczne
Łożysko toczne jest naprawdę delikatnym elementem, na który należy uważać szczególnie podczas montażu. Jeśli w trakcie instalacji zostanie popełniony nawet niewielki błąd, może on wpłynąć na późniejsze działanie łożyska. Już choćby drobne zarysowania mogą w przyszłości przyczynić się do powstania wgnieceń, a wręcz zniekształcenia łożyska tocznego.
Wpływ rdzy na łożysko toczne
Zarówno rdza, jak i zanieczyszczenia, to najwięksi wrogowie łożysk tocznych. Jeśli jest choć trochę zniszczone czy nieprawidłowo zamontowane czy nasmarowane, a do tego ma kontakt z wilgocią, szybko ulega korozji. A to prowadzi do nieprawidłowej pracy łożyska.
Łożysko toczne – funkcjonalne i efektywne części maszyn
Łożyska toczne to bardzo popularne i chętnie wykorzystywane łożyska o szerokim zastosowaniu. Występują w wielu różnych wariantach, dlatego przed zakupem warto dobrze dopasować konkretny rodzaj i jego parametry do swoich potrzeb. Zawsze mogą pojawić się wątpliwości i problemy z doborem, jednak w takiej sytuacji warto poradzić się pracownika sklepu, który z pewnością doradzi w wyborze.
